1. Ebu'l-Huzeyl el-Allaf (d. 841)

> İslam kelamının ilk sistematik kurucularından (özellikle kader konularında).



2. Cahız (776–869)

> Hayvanlar, toplumlar ve mizah felsefesi üzerine teoriler geliştirdi ("El-Hayvan").



3. Sehl et-Tüsterî (818–896)

> Erken dönem tasavvufun “kalp eğitimi” kavramını derinleştirdi.



4. İbn Hibbân (d. 965)

> Hadisleri güvenilirlik sınıflamasına sokan ilk muhaddislerden.



5. Ebu Zeyd el-Belhî (850–934)

> İlk psikoloji kitaplarından birini yazdı ("Mesalihü’l-Ebdan ve’l-Enfüs").



6. İbnü'l-Cevzi (1116–1201)

> Tasavvuf aşırılıklarına karşı dengeli yaklaşım önerdi ("Telbisü'l-İblis").



7. İbn Bâce (Avempace) (1085–1138)

> Endülüs'ün ilk büyük filozoflarından ("Tedbiru'l-Mütevahhid").



8. İbn Tufeyl (1105–1185)

> "Hayy bin Yakzan" ile felsefi roman türünü başlattı.



9. İbn Şatır (1304–1375)

> Kopernik’ten 200 yıl önce güneş merkezli evren modelini önerdi.



10. Nasiruddin Tusi (1201–1274)

> Mantık, astronomi ve ahlakta devrimler yaptı ("Ahlâk-ı Nâsırî").




---

11. Şehristani (1086–1153)

> Dinler tarihi ve mezhepler arası ilişkilerde ilk sistematik analiz ("El-Milel ve'n-Nihal").



12. Fârisi (1260–1320)

> Optik biliminde renk teorisini geliştirdi ("Tenkihü'l-Menâzir").



13. İbn Cübeyr (1145–1217)

> Seyahatnamesiyle İslam dünyasının sosyal yapısını belgeledi.



14. İbnü’n-Nefis (1213–1288)

> Küçük kan dolaşımını keşfetti (modern tıp öncüsü).



15. Sülemi (d. 1021)

> Erken dönem tasavvufun öğretim metodunu kurdu ("Tasavvuf Tarihi").




---

16. Ebu Bekir er-Razi (865–925)

> İlk deneysel tıp kuramlarını geliştirdi.



17. İbnü’l-Heysem (965–1040)

> Optik biliminin babası, fotoğraf makinesi fikrinin temellerini attı.



18. El-Harizmi (780–850)

> Cebir biliminin kurucusu ("Kitab al-Cebr ve'l-Mukabele").



19. Biruni (973–1050)

> Coğrafya, astronomi, fizik biliminde dev eserler verdi ("el-Kanun al-Masudi").



20. İbn Abdilberr (978–1071)

> Sahabe biyografilerini toplayıp sistemleştirdi ("el-İsti'ab").




---

21. Ebu Mansur el-Baghdadi (d. 1037)

> Mezhepler ve akaid üzerine ilk sistematik sınıflamayı yaptı.



22. İbn el-Cevzi (1126–1200)

> Zühd, vaaz ve nasihat kültüründe çok etkili oldu.



23. İbnü’l-Mülakkın (d. 1401)

> Hadis usulü ve fıkıh metodolojisinde yeni açıklamalar getirdi.



24. İbn Haldun (1332–1406) (şimdi meşhur ama 19. yüzyıla kadar unutulmuştu!)

> Tarih felsefesi ve sosyoloji kurdu ("Mukaddime").



25. Ali Kuşçu (1403–1474)

> Osmanlı’da astronomi ve matematiği ileri taşıdı.




---

26. El-Cürcânî (1339–1413)

> Mantık ve kelamı birleştirerek büyük açıklamalar yaptı.



27. İbnü’l-Arabi (1165–1240)

> Vahdet-i Vücud (varlık birliği) felsefesini sistemleştirdi.



28. Şah Veliyullah Dehlevi (1703–1762)

> Hint yarımadasında İslam düşüncesini ıslah etti.



29. Sühreverdi el-Maktul (1155–1191)

> İslam işrak felsefesinin (Işık metafiziği) kurucusu.



30. İbn Hibbân el-Bustî

> Hadisleri sahih-zayıf ayrımına göre ilk sistematik hale getiren alim.