1. İslam’da Bilimin Başlangıcı


-Kur'an-ı Kerim, bilgiye, düşünmeye, akletmeye sürekli vurgu yapar.
("Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?" - Zümer Suresi, 9)

-İslam, bilgi edinmeyi ibadet gibi görür:
"İlim Çin’de de olsa gidip alınız." (Hadis-i Şerif)

-Hz. Muhammed döneminden itibaren okuma-yazma teşvik edilmiştir.

-İlk dönem Müslümanlar hem dini ilimlerde hem de dünyevi ilimlerde (matematik, astronomi, tıp vs.) çalışmaya başlamışlardır.


2. İslam Biliminin Altın Çağı (750 - 1258)


Abbasiler Dönemi (özellikle 8.-13. yüzyıllar) İslam biliminin altın çağıdır.
Başkent Bağdat, dünyanın bilim merkezi haline gelmiştir.

a) Beytü’l Hikme (Bilgelik Evi)
830 yılında Halife Memun tarafından kuruldu.

-Bir çeşit bilim akademisi ve kütüphane idi.

-Hint, Yunan, Pers, Süryani bilimleri Arapçaya çevrildi.

-Matematik, astronomi, tıp, felsefe gibi alanlarda çalışmalar yapıldı.


b) Tercüme Hareketi

-Aristo, Platon, Hipokrat gibi filozofların eserleri Arapçaya çevrildi.

-Sadece tercüme değil, aynı zamanda yorumlama ve geliştirme yapıldı.


3. Bilim Dallarında Büyük Gelişmeler


a) Matematik

-El-Harizmi:

-Cebirin kurucusudur.

-"Kitab'ül Cebr vel-Mukabele" adlı kitabı yazdı.

-"Algoritma" kelimesi onun adından gelir.

-Omar Khayyam:

-Üçüncü dereceden denklemleri çözen yöntemler geliştirdi.

b) Astronomi

-El-Battani:

-Güneş yılını çok doğru hesapladı.

-Biruni:

-Dünya'nın çapını çok doğruya yakın ölçtü.

-Uluğ Bey:

-Semerkand’da büyük bir gözlemevi kurdu.


c) Tıp


İbn Sina (Avicenna):

-"El-Kanun fi’t-Tıb" (Tıbbın Kanunu) adlı eseri Avrupa'da 600 yıl boyunca okutuldu.

-Hastalıkların bulaşıcı olabileceğini keşfetti.

-İlaçların deneyle test edilmesi gerektiğini savundu.

-Zahrawi (Abulcasis):

-Cerrahinin kurucusu kabul edilir.

-Aletli cerrahi yöntemler geliştirdi.


d) Kimya ve Fizik

-Cabir bin Hayyan:

-Modern kimyanın öncüsüdür.

-Damıtma, kristallendirme gibi yöntemleri geliştirdi.

-İbn Heysem (Alhazen):

-Optik biliminin kurucusudur.

-Işığın yansıma ve kırılmasını inceledi.



4. Eğitim ve Bilim Kurumları


-Medreseler (İslam dünyasının üniversiteleri):

-Sadece dini ilimler değil, matematik, astronomi, tıp gibi fen ilimleri de okutuluyordu.

-Gözlemevleri:

-Semerkand (Uluğ Bey Gözlemevi)

-Meraga Gözlemevi (Nasiruddin Tusi)

Kütüphaneler:

-Bağdat (Beytü'l Hikme)

-Kahire (Dârü'l-Hikme)

-Kurtuba (Endülüs’te devasa kütüphane)



5. İslam Biliminin Avrupa’ya Etkisi


-Endülüs (İspanya) ve Sicilya üzerinden Avrupa’ya bilgi akışı oldu.

- 12. yüzyılda Toledo Tercüme Hareketi ile Arapça eserler Latinceye çevrildi.

-Avrupa Rönesansı'nın temelinde İslam bilim dünyasından alınan bilgiler yatmaktadır.

--Özellikle:

-Cebir

-Tıp

-Astronomi

Felsefe
alanlarında İslam dünyasından yoğun etkileşim oldu.



6. Çöküş Süreci


--13.yüzyılda Moğol istilası (Bağdat'ın yakılıp yıkılması - 1258) İslam bilim dünyasına ağır darbe vurdu.

-Ayrıca iç savaşlar, mezhep çatışmaları, siyasi parçalanmalar nedeniyle bilim çalışmaları yavaşladı.

-Ancak Osmanlı, Safevîler ve Babürler döneminde bazı bilim dalları yaşamaya devam etti.

🌟 Kısaca Özetlersek:

Dönem Gelişmeler
610-750 Bilgiye teşvik, ilk çalışmalar
750-1258 Altın Çağ: Tıp, matematik, astronomi, kimya, felsefe
1258 sonrası Çöküş ve bölgesel bilim hareketleri
Avrupa'ya etkisi Rönesans'ın temellerinde İslam bilim mirası